PADİŞAH ABDÜLHAMİT’İN SEYHAN BARAJ PROJESİNİ HAZIRLATMASI-Cezmi Yurtsever

-Osmanlı Padişahı Abdülhamit, 1908 yılında Seyhan nehri üzerinde Baraj Projesi hazırlattı.

-Padişahın Baraj projesi Osmanlı Arşiv dosyaları arasında bulundu.

-Baraj projesinin bulunduğu yer, Menekşe köyü ile Karalar bucağı arasında idi. Günümüzdeki Seyhan Barajının yapıldığı yeri içine alıyordu.

-Padişahına karşı yapılan darbe sonrasında Baraj projesi iptal edildi.

-Aradın geçen yıllar sonra 1954 yılında Adana Barajının yapımı sonuçlandı.

Osmanlı Padişahı II. Abdülhamit’in son senesinde 1908 yılı içinde Aralık ayında Seyhan nehri üzerinde baraj yapılması projesinin hazırlandığı ortaya çıkıyor.  Osmanlı Arşivinde bulunan baraj projesi belgesinde harita üzerinde ve Adana şehrinin kuzeyinde barajın yapılacağı yer ile ilgili bilgilere yer veriliyor(1). Seyhan nehrinin bir kolu olan Çakıt suyu kıyısında bulunan Karslı-Gülbenoğlu-Karalar bucağından gelen yolun Seyhan nehri kıyısında kalan yerinde baraj yapılabileceği bilgilerine yer verilmiş. Baraj gövdesi, su üzerinden 7 metre yükseklikte görülüyor, kaya dolgu ve sed yapımı şeklinde tasarlanan baraj öncelikle sulama işlerinde kullanılmak istenmiş.

Osmanlı Padişahı II. Abdülhamit zamanında hazırlanan Seyhan nehri baraj projesinin  Adana şehri ve Çukurova’ya çok yönlü fayda sağlayacağı düşünülebilir. Öncelikle Adana şehrinin sel baskınlarından önlenmesi , nehir sularının kanallar vasıtası ile ovaya gönderilerek tarım alanlarının sulanması ve bir ileri adım olarak da nehir üzerinde elektrik üretimin sağlanması düşünülmüştür.

Seyhan nehri üzerine baraj yapılması ile birlikte  Çukurova’nın sulanması ve tarım üretiminin de artması düşünülmüştür. Baraj’dan Yüreğir ovası ve Ceyhan nehrinin Adalı ve Bebeli köylerine kadar uzanacak sulama kanalları ile, Seyhan nehrinin batı kısmındaki ovalık bölgenin de sulanması için kanal açılması harita üzerinde gösterilmiştir.  Aynı harita üzerinde Yüreğir ovasında bulunan bataklıkların da drenaj kanalar açılması düşünülmüştür. Drenaj kanalları “cedvel” olarak isimlendirilmiştir.  Padişah Abdülhamit zamanında hazırlanan Seyhan nehri üzerine baraj yapılması ve  bataklıkların kurutulması projeleri sonuç verse ve de Osmanlı savaşlara girmese idi, Çukurovadaki tarımsal gelişmeler elde edilen ürün miktarı dünyanın gündemine gelebilirdi.

Osmanlı Padişahı Abdülhamit’n hazırlattığı Adana baraj projesi, yaşanan siyasi kriziler, savaşlar nedeni ile uygulanamadı. Ancak 1950’li yılların başlarında  Seyhan Baraj yapımı inşaatı 1956 yılında sonuçlandırıldı. Çukurova’da tarım üretimi  hızla arttı.

ÇUKUROVA’DA BARAJ YAPIMLARI SULAMANIN GELİŞMESİ SONRASINDA

Almanların teknik yardımı ile sonuçlanan eski Baraj’ın 1940’lı yılların sonlarında yapımının bittiğinde yaklaşık 1.2 milyon dönüm arazinin sulanması hedef alınmıştı.  Baraja bağlantılı sulama kanallarının Yüreğir ve Seyhan ovalarını sulaması ile pamuk üretiminde büyük artışlar yaşandı.

İzleyen 1960 ve 70’li yıllarda Adana pamuğu, yıllık 300 bin tona yaklaşan üretimi ile Türkiye ekonomisinde tekstile dayalı sanayi gelişmesine öncülük etti.

Kaynak

1.Osmanlı Arşivi, T-NFİ, 1360-63