Yalancılara kanma, soyguncuya borçlanma!
Dünya, herkesin gereksinimlerini karşılayacak kadar büyük. Fakat tek bir açgözlüyü doyurmak için küçük!
[GANDHI]
'Ne o, beğenmedin mi?'
'Hayır baba. Bu ayakkabılar… çirkin.'
'Fakat ruhları güzel. Sümerbank… Çok sağlamdır. Sen bile eskitemezsin.'
Mahvolmuştum.
O ayakkabıları giymek istemiyordum. Ama başka seçenek yoktu.
Gece gündüz top oynadım, taşları hatta duvarları tekmeledim. Gene de ayakkabı bana mısın demedi.
Bir arkadaşım 'Bunlar polis ayakkabısı, nereden buldun?' diye sormuştu.
'Polis mi? Ben postacı ayakkabısı sanıyordum?' Sevinmiştim.
Her yıl iki çift pabucu paramparça eden ben, Sümerbank ayakkabılarını yıllarca eskitemedim.
Nihayet bir çift kovboy çizmesiyle takas ettim. Pişmanım.
125 YILLIK PARDÖSÜ
Kadının gözleri ve saçları resmen parlıyordu.
Fakat üzerindeki pardösü, dikkatimi daha çok çekmişti.
Selamlaştık. Ve hemen soruverdim: 'Bu pardösüyü nereden aldınız?'
'Los Angeles'da bir ikinci el giysi mağazasından' dedi '125 yıllık bir Rus subay pardösüsü bu.'
TAPINAK MEŞALESİ GİBİ…
California Livermore İtfaiye Merkezi'ndeki ampul 1901 yılından beri yanmakta!
Kutsal tapınağın büyülü meşalesi gibi. Sönmüyor.
2001'de, Livermore halkı, ampulün 100. yaşını, bir parti düzenleyerek kutladı!
Halbuki günümüz ampullerinin kullanım süresi yalnızca 1000 saat.
1940'lardan beri durum bu…
1881'de, Thomas Edison'ın icadından hareketle üretilen ilk ampuller bile 1500 saatten önce patlamıyordu.
Zamanla, 100.000 saat dayanacak ampuller geliştirildiği halde, asla piyasaya sunulmadı, hatta üretilmedi.
TAAMMÜDEN HURDALAŞTIRMA
Endüstriyel ürünlerde 'kasıtlı eskitme' uygulanıyor.
Yani bir mamulün ne zaman hurdaya çıkacağı önceden planlanıyor.
Elektronik cihazların çoğuna, belli sayıda işlemden sonra cihazı kilitleyen minik çipler yerleştiriliyor!
Mesela bilgisayar yazıcılarına EEPROM adlı bir çip konuluyor.
Şu anda bu yazıyı yazarken kullandığım bilgisayarın bazı tuşları dingildiyor. Garip bir biçimde, garanti süresi dolduğu hafta su koyuverdi.
iPod'ların pillerinin çabuk tükenmesi dava konusu olmuştu…
VAHŞİ 'EKONOMİK BÜYÜME'
'Kasıtlı eskitme' insanlıktan çıkıp tüketiciye dönüşen kimselerin özgür tercihi gibi gösterilen, aslında pek de sofistike sayılamayacak bir israf kısırdöngüsüne sebep oluyor.
1929'daki ekonomik buhran sürerken, Bernard London adlı bir emlak simsarı, her ürüne bir son kullanma tarihi verilmesini önerdi. Bu süre dolduğunda ürünler tüketilemez, kullanılamaz hale gelecekti. Nitekim öyle oldu.
1950'lerde, endüstriyel tasarımcı Brooks Stevens [1911-1995] bu işe el attı. Ve taammüden hurdalaştırma operasyonu, her yere yayıldı.
Rusya, Doğu Almanya ve diğer Demir Perde ülkeleri hariç.
Onlar, dayanıksızlığa bir süre daha direndiler.
***
'Kasıtlı eskitme', reklam ve banka kredisi; günümüzün çarpık 'ekonomik büyüme' anlayışına hizmet ediyor.
Yalanlara inan.
Soygunculara borçlan.
Ve hurdaları satın al.
Ki ekonomi büyüsün!
Ve sen mutluluğa eresin!
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder