14 Mart 2012 Çarşamba

''Lira'' neyi ölçer? - Cemal ADEM

Sevgili Adem uzun zamandır paranın mahiyeti üzerine çalışmalar yaptığınızı biliyoruz. Çalışmalarınızın ne aşamada olduğunu izleyenlerinizle paylaşabilecek misiniz? 

Elbette. Parayı kana benzetebiliriz. Nasıl ki, kan vücutta oksijeni taşıyorsa para da insan yaşamı için gerekli olan maddelerin dolaşımını kolaylaştırıyor. Para sistemini de damarlara benzetebiliriz. Bizim daha önceki yazılarımızda damar yollarındaki sıkışmadan dolayı kanın gitmesi gereken bölgelere gidemediğinden bahsettik. Bugün ise, daha başka bir konu üzerinde duracağız. O da damarlarda akan kanın yani sistemin içinde dolaşan paranın mahiyeti..Damarlar sağlıklı da olsa, dolaşan kan temiz olması gerekirken pis ise bu da sistemi çökertir.
Para nedir?
Paranın tek bir tanımı yoktur. Paranın birçok bilinen ve henüz keşfedemediğimiz görevi bulunmaktadır. Bu bilinen görevlerinden bazıları, takas aracı olması, tasarrufta kullanılmasıdır. Bugün üzerinde duracağımız görevi ise, ölçü aracı olmasıdır.
Kilo, litre gibi mi?
Evet. Mesela, bir kilogram elmanın karşılığı olan bir lirayı düşünün. Kilonun karşılığı olan liranın bir ölçü birimi olması gerekir ki, tartıda eşitlik olsun.
Peki ‘lira’ nedir?
İşte günümüzdeki sorun burada yatmaktadır. Lira ipi kopmuş uçurtma gibi savrulmaktadır. Ya da çivisi çıkmış pergel gibidir. Diğer para birimleri de öyle. Dolar, pound..
İpi kopmuş uçurtma derken neyi kastediyorsunuz, biraz daha açabilir misiniz?
Gelin önce ölçü nedir onu anlamakla başlayalım. Metre nedir?
Metre bir ölçü birimidir.
Tamam. Ama siz metrenin kendisini tanımlayın. Örneğin, geyik bir hayvandır demek yeterli değildir. Eşek de bir hayvandır ama geyik ile eşek arasında fark vardır. Mesela, bir metre demek ne demektir?
Bir metre birşeyin uzunluğu.
O birşey ne?
İşte bir metre olan şey. Kafam karıştı biraz yardımcı olabilecek misiniz?
Evet bugün milletimiz çoğu ölçünün ne olduğunu bilmemektedir. Bu bilgisizlik de ölçüde haksızlık yapılmasına ortam hazırlıyor. Bir metre, ışığın bir saniyenin 300,000’de birinde katettiği mesafeye verilen addır. Kısacası metre pergelinin çivisi bu tabii olaya bağlıdır. Ve bugün tüm uzunluk ölçülerimizi bu tabii sabiteye göre ayarlamaktayız. Bağımsız değiller. Peki saniye nedir?
Onu da siz söyleyin zira ben bunları hiç duymamıştım.
Bir saniye, Sezyum-133 atomun iki seviye arasındaki geçiş radyasyonunun 9.192.631.770 perioduna karşılık gelen süredir. Yani saniye adlı pergelin çivisi bu ‘’tabii’’ olaya bağlı olarak ölçülür.
Yani biz bir dakika derken esasen bu atomda meydana gelen olayın 60 defa arka arkaya olma durumunu anlatıyoruz.
Evet doğru. Pergelin çivisi gibi her ölçü aletinin de bir sabitesi vardır. Lakin biz santimetreden metreye çevirmeyi biliriz fakat bir santimin ne demek olduğunu bilmeyiz.
Peki paranın sabitesi ne?
İşte günümüzdeki sorun budur. Paranın sabitesi olmadığından merkezde kim kuvvetli ise o paranın değerini belirlemektedir. Örneğin, Ağrı dağı 5137 metredir. Bu üç aşağı beş yukarı değişmez. Öte yandan bir araba 10 yıl önce 1000 lira iken bugün 10,000 olmaktadır. Bu da tüm dengeyi bozmakta. Esasen bu hep böyle değildi.
Yani liranın da mı bir sabitesi vardı?
Evet. Lira Romalıların kullandığı libra adlı ölçü biriminden gelir. Lirayı geçmişte İsrail, İtalya gibi ülkeler kullanmıştır. Peki lira ne demektir? Lira bir troy pound ağırlığında olan gümüşe verilen addır. Yani, liranın sabitesi 31 gramlık gümüşün ağırlığıdır.
Peki ya diğer para birimleri?
İsrail’in şekeli 11 gram buğday ağırlığı manasına gelmektedir. İspanya’nın pezosu yaklaşık 28 gram saf gümüş anlamına gelmektedir. Fransız frangı 4 gram ağırlığında altın demektir. Ruble de belli ağırlıkta gümüşe verilen addır. Dolar, yenden tutun bütün para birimlerinin geçmişte bir sabiteleri vardı. Lakin, para mafyası tarihin her döneminde olduğu gibi yine ‘ölçü’yü bozarak bu işten çıkar sağlamaya başladı.
Yani bugün kullandığımız para bir ölçü değil.
Hayır. Bugün kullanılan para kimin gücü varsa onun dediğine göre bir değer kazanmakta. Bu adaletsizlik de tüm ekonomik hayatı bu ölçü hırsızları lehine çeviriyor. Halk olarak biz de liranın değerinin yok ‘sembolünden’ ‘sıfırlarını atmaktan’ olduğunu zannediyor ve kandırılıyoruz. Suyun yüzeyindeki gösteriyi seyrederken, küresel hırsızlar deniz altından tüm varlığımızı götürüyorlar. İşte bu yazı dizimiz tüm bu düzenbazlığı gözler önüne sererek bir çıkış yolu sunmayı planlıyor.


Hiç yorum yok: