Müzelik olan kitabım hakkında-Murat Bardakçı

DOĞAN Satmış'ın bugün yazdığına göre, Ermeniler, "Talât Paşa'nın Evrak-ı Metrukesi" isimli kitabımda yayınladığım belgeleri Erivan'daki Soykırım Müzesi'ne koyacaklarmış.

Müjde bu kadarla kalsa iyi: Müzenin müdürü Hayk Demoyan, kitabımı İngilizce'ye çevireceklerini de söylemiş.

Tercüme etmeyi düşündükleri kitap bana değil, Demoyan'ın büyükannesi Madam Hayganoş'a ait olmalı ki, helâlinden kalmış miras misâli çevirmeye karar vermişler. Kimbilir, belki önsöz, şerh, tefsir, vesaire cinsinden izahat ilâve etme lûtfunda falan da bulunurlar!

REKLÂM SAYILMAZ!

Kitabın müzeye konmasından sonra birhayli şey söylenip yazılacağını tahmin ettiğim için, "Talât Paşa'nın Evrak-ı Metrukesi"nin ne olduğunu bilmeyenler, başka türlü anlayanlar yahut anlayacaklar için şimdiden izah edeyim: Kitap üstelik artık piyasada olmadığı ve zor bulunduğu için, bu yazacaklarım kendi eserimin reklamı da sayılmaz...

Bundan iki sene önce yayınladığım kitapta yeralan belgelerin biri hariç tamamını, 1980'lerin başında, henüz yirmili yaşlarımda olduğum sırada Talât Paşa'nın eşi rahmetli Hayriye Talât Hanımefendi'den temin etmiş ve otuz seneye yakın bir müddet muhafaza altında tutmuştum.

Bu evrakın dışında kalan o tek belgeyi, yani "Talât Paşa'nın Karakaplı Defteri" başlığı ile yayınladığım küçük ajandayı ise, Hayriye Talât Hanım'ın torunu olan arkadaşım Ayşegül Bafralı 2005'te büyükannesinin eşyalarının arasında buldu. İşte bütün bu evrakı, İttihad ve Terakki'nin önde gelen isimlerine ait bazı yazışmalarla ve açıklamalarla beraber yayınladım.

Kitap hayli ses getirdi ve 1915 olayları ve Ermeni iddiaları ile ilgili yayınları yurtdışında pek ciddiye alınmayan Türkiye'de bu konuda çıkmış en önemli eserlerden biri kabul edildi.

SAYILAR NE DİYOR?

Ama herkesi memnun edemedim... Bir kesim "Bu sayıları yayınlamak Ermeni tarafının işine yarayacak, onların elini güçlendirecek" dedi; bazı gönüllü soykırımcılar "1,5 milyon gerçeğini unutturmak için ölüm sayıları kasıtlı olarak azaltılmış" kerametini savurdu. Ciğere erişememiş kedi misâli kişiler ise "Murat Bardakçı bu kitabın yazarı falan değil ki, o sadece belgeleri toplamış. Dolayısı ile üzerinde neden ismi var?" gibisinden hasud edebiyatı yaptılar.

Kitapta yayınladığım sayıların aslı şudur: Talât Paşa'nın evrakına göre, 1915'te 924 bin 158 Ermeni tehcir edilmiştir ama bu sayı, bu kadar kişinin hayatını kaybettiği anlamına gelmez! Anadolu'daki Ermeni nüfustaki 1915 sonrasındaki azalış tehcir sayısından daha fazladır; 972 bin 246'dır ama bu miktar da aynı şekilde kayıp sayısı değildir, içerisinde çeşitli sebeplerle can verenlerin yanısıra tehcir edilenler yahut başka memleketlere gidenler de vardır ve gidenlerin bir kısmı 1918 sonrasında memleketlerine zaten dönmüşlerdir. Tehcir ise, bir mecburiyetin, nefis müdafaasının gereğidir!

Erivan'daki müzenin başındakilerin, kitabımı mîrî mal misali sahiplenip tercüme ettirmeye kalkışmadan önce okuyup anlamaya çaba göstermeleri şart gibi görünüyor...