Altın fiyatları sert biçimde düştü. Ama düşüş kadar sonrasında olanlar da bir o kadar ilginç bir hal aldı. Fiyat düşüşü, dünyanın her yerinde küçük yatırımcıların ‘altına hücumu’ haline dönüştü; sadece Türkiye’de değil, her yerde özellikle basılı altın para yok sattı.
Şuradan başlayalım; son 10 günde altın fiyatları neden sert biçimde düştü? Nedeni şu; fiziksel olarak satan olduğundan değil, kâğıt üstünde altın satışı yapanlar yüzünden.
Bakın nasıl oluyor?
Altın sadece fiziksel olarak alınıp satılmıyor. Özellikle vadeli işlem piyasalarında üçer aylık vadelerle yenilenen vadeli işlem kontratları ile olmayan paranızla hem alış, olmayan altınınızla da hem de satış yapmak mümkün. Sadece yatırdığınız o küçük bir peşin primle, kaldıraçlı biçimde bunun onlarca ya da yüzlerce katı bir varlığın piyasa riskini alabiliyorsunuz. Kimi de vadeli riskleri ortadan kaldırmak için bu araçları kullanıyor. ‘Future’ ve opsiyon gibi finansal araçlar bunun için var.
İşte önceki hafta altında 200 dolarlık düşüşü sağlayan da bu araçlar oldu. Herhangi bir fiziksel altın satışı olmadan, vadeli finansal araçlarla satışlar yapılmış. Vadeli piyasadan çok önceden satın aldıkları yüklü altın pozisyonu olan ‘Hedge’ fonların piyasadan yüklü biçimde put opsiyonu (satma hakkı opsiyonu) satın aldıklarını, bu opsiyonu satanların da kendi pozisyonlarını dengelemek için vadeli satış yaptıklarını, bunun da dalga dalga satış getirdiğini ve kartopu etkisiyle altın fiyatlarının birkaç günde 200 doları aştığı anlaşılıyor.
İşte, fiziksel tarafta arz-talep dengesinde pek bir hareket yokken kâğıt üstündeki satışlarla 200 dolarlık ucuzlama fiziksel altın talebini patlattı.
Bizler, Türkiye’deki altın piyasasının kalbi Kapalıçarşı’daki altının yok satması ve fiyat anomalisinin ortaya çıkmasıyla fark ettik. Örneğin uluslararası piyasa fiyatına bakarak 535 TL olması gereken tam Ata Lira 630 TL’den satılıyordu. İç talep arzın üstüne çıkınca fiyat anomalisi ortaya çıkmıştı. Darphane yetkilileri de açıkladılar ki 2012’nin tamamında 40 ton altın işleyen (altın para basımı) Darphane’ye, altın fiyatının düştüğü hafta 5.4 ton sipariş gelmiş.
Uluslararası basından gelen haberlerle, bu durumun sadece bize özgü olmadığı, dünyanın her yerinde benzer bir durum ortaya çıktığı görüldü. ABD’den Çin’e, Hindistan’dan Avustralya’ya benzer tablo ortaya çıktı.
Altın piyasasının iki yüzü ortaya çıktı; bir yüzünde altın spekülatörleri var ki bunlar kâğıt üstünde işlem yapıyorlar, diğer yüzünde uzun vadeli altın yatırımcısı var ki onlar da fiziksel olarak tutuyorlar. Örnek mi? ABD’de borsalarda işlem gören altın fonları (ETF) bu ay içinde kâğıt üstü işlemlerle tam olarak 86 ton altın azaltarak fazla pozisyonlarını eritmişler, oysa ki fiziksel talep son düşüşteki de dahil olmak üzere 4.7 ton olmuş. İşte fiyat düşüşü neden oluyor sorularına iyi bir örnek.
Ama şimdi sıra, fiziksel altın talebinin nasıl seyredeceğinde. Küçük damlalar toplanınca sel olup altın fiyatlarını düştüğü gibi çıkarabilir de. Nasıl ki altın fiyatlarındaki 200 dolarlık düşüş ‘modern zamanların en sert düşüşü’ olarak tanımlanıyorsa çıkışı da benzer biçimde olabilir. Tersi ise fiziksel altın talebindeki bu hızlı artışın sönmesi ve yeniden en azından düştüğü yerde durgun fiyat seyrine girmesi.
Bizdeki durumu yukarıda aktarmıştım. Diğer ülkelerden gelen ilk bilgiler ilginç; çünkü geleneksel olarak altın tutan, altına yatırım yapan ülkeler dışında da fiziksel altın talebi hızlı bir artış gösteriyor. ABD’de bizdeki Ata Lira gibi geleneksel altın para ‘American Eagle’ satışı da benzer bir tablo veriyor; şubat ve mart aylarında aylık ortalama 2’şer ton satış yapılırken sadece nisanda 15 günde 4.7 tonluk altın para satışı yapılmış.
Fiyatın 1370 dolar/ons seviyesinden 1400 dolar/ons seviyesinin üstüne sıçramasında fiziksel talep artışının etkisi var. Bu devam edebilir. İkincisi de, 2008’den bu yana ortalama 20-30 bin kontratlık bir seyir gösteren COMEX açık pozisyonların geçen hafta 75 bine yaklaştığı dikkate alınırsa altın fiyatlarının düştüğü yere çıkması sürpriz olmaz. Üçüncüsü, ABD ve Japonya’nın bol kepçe parasal genişlemesi altın fiyatlarını destekleyecek önemli temel unsur olmaya devam ediyor. Dördüncüsü, gelişmiş ülke merkez bankalarının bu parasal genişlemesi rezerv niteliği olan paraların değerlerinin düşmesini de getirecek. Kur savaşının bu yolla şiddetlenmesi, rezerv olarak altını parlatıyor. Gelişen merkez bankalarının gözünü buraya çeviriyor. Bu da fiyatı yukarıda kılan önemli bir neden.
Not: Bu yazıdaki değerlendirmeler yatırım tavsiyesi değildir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder