18 Şubat 2012 Cumartesi

Parlamento bombacısının yüzü protesto maskesi oldu-Erhan Afyoncu

406 yıl önce İngiltere Parlamentosu'nu havaya uçurmak isteyen Guy Fawkes, başarılı olamamış ve idam edilmişti.



Yüzü şimdi birçok hadisede protestocular ve uluslararası hacker grubu Anonymous tarafından maske olarak kullanılıyor
Son günlerde uluslararası hacker grubu Anonymous'un 22 Ağustos tarihinde devreye girecek olan internette filtre uygulamasına tepki olarak Türkiye'deki başta TİB olmak üzere kurumlara karşı yaptığı ve yapacağı saldırı konuşuluyor. Kendilerini Anonymous, yani isimsiz olarak adlandıran grubu ilginç bir maske temsil ediyor. Bu maske 5 yıl önce "V for Vendetta" filmiyle meşhur olan Guy Fawkes maskesi. Günümüzde bazı kesimler tarafından baskıcı yönetimlere karşı anarşi hareketlerinin öncüsü olarak kabul edilen ancak diğer taraftan da asırlardır İngiltere tarihinin en büyük vatan haini kabul edilen Guy Fawkes'in ilginç bir hikâyesi vardır.

Annesini öldüren kraliçenin tahtına geçti

İngiltere Kralı Sekizinci Henry zamanında İngiltere Katoliklik'ten kopmuştu. Zaman içerisinde Katolik-Protestan çekişmesi devam etti. Büyük Elizabeth'in kraliçeliği zamanında Katolikler mevkilerini kaybedip, tekrar baskı altına girdiler.

İngiltere Kraliçesi'nin hayatı Katoliklik'le ve bu inanca bağlı hükümdarlarla savaşmakla geçmişti. İngiltere'nin ezeli rakibi İskoçya'nın kraliçesi ile uzun süre didişen sonunda rakibini avucunun içine düşüren Kraliçe Elizabeth, Mary Stuart'ı öldürttü.

Kraliçe Elizabeth 1603'te öldüğünde arkasında İngiltere tahtı için büyük bir problem bıraktı. Kraliçe evlenmediği için hiç çocuğu yoktu. Ancak bu problem çabuk çözüldü ve 25 yıldır İskoçya'yı yöneten Altıncı James, Birinci James adıyla Londra'da tahta çıktı. Birinci James, Elizabeth yüzünden annesini kaybetmiş ama yine Elizabeth sayesinde İngiltere Kralı olmuştu.

Katolikler Birinci James'in hükümdar olmasıyla ümitlendiler. Yeni kral Katolik bir annenin oğluydu. Ancak Birinci James, Kalvin'in fikirlerini benimsemiş bir Protestan'dı.

Barut komplosu

Katolikler durumlarının iyice kötüye gittiğini görünce krala karşı bir suikast yaparak, İngiltere yönetiminin kendilerine göre olması için uğraşmaya başladılar. Bunların en meşhuru 1605'teki "Barut komplosuydu." Lordlar Kamarası havaya uçurulacak, kral, kraliçe, kralın büyük oğlu, lordlar ve avam kamarası mensupları öldürülecekti. Liderlerinden mahrum kalacakları için Protestanlar'ın toparlanması zor olacaktı. Çıkan kargaşada Katolikler İngiltere'ye hakim olacaklardı.

Komplonun mensuplarından günümüze maskesiyle ulaşan Guy Fawkes Yorkshire'ın önde gelen ailelerinden birine mensuptu. 1593'te İngiltere'yi terk ederek Hollanda'da savaşan İspanyol ordusunda görev aldı. Katolik bir asker olan Guy Fawkes, Hollanda'da savaşırken tünel kazarak, içine barut koyup kaleleri yıkmayı öğrenmişti.

Parlamentoya karşı saldırıyı planlayan Robert Catesby ve arkadaşları cesareti ve serinkanlılığı ile ün yapan Guy Fawkes'ın komploda olması gerektiğine karar verince, 1604'te Hollanda'ya birini gönderdiler. Guy Fawkes İngiltere'ye dönerek gruba katıldı.
Guy Fawkes ve diğer komplocular Westminster'deki parlamentonun karşısında bir mahzen kiraladılar. Ancak tünel kazmalarına gerek kalmadan Lordlar Kamarası'nın altında bir mahzen buldular. Böylece tünel kazmadan amaçlarına ulaşabileceklerdi. Burayı kiraladıktan sonra barut fıçılarıyla doldurdular. 20 fıçı barutun üstü de çalı çırpıyla kapatıldı. Parlamentonun toplanacağı kasım ayındaki Aristokrasi zirvesinde harekete geçmek üzere oradan ayrıldılar.

Robert Catesby bu arada komplocuların sayısını artırmaya çalışıyordu. Gruba sonradan katılan Francis Tresham, akrabalarından Katolik Lord Monteagle'ı barutların ateşleneceği 5 Kasım'da parlamentoya gitmemesi için uyardı. Lord Monteagle ise hükümete olacakları haber verdi.

Guy Fawkes barutu ateşlemek için cesurca hareket edip, tek başına mahzene gitmişti. İhbar üzerine 4 Kasım'ı 5 Kasım'a bağlayan gece mahzen basılarak Guy Fawkes yakalandı, tutuklandı ve işkenceyle konuşturuldu. Fawkes'ın itirafı üzerine komplocuların bir kısmı yakalandı, Robert Catesby ve üç arkadaşı ise çatışarak öldüler. Özel bir komisyon tarafından yargılanan Guy Fawkes idama mahkûm edildi. 31 Ocak 1605'te parlamento binasının karşısında diğer komplocularla birlikte idam edildi.

Kuklalarını yakarak şükrettiler

1605'teki barut komplosundan sonra hayat Katolikler için daha da zorlaştı. Anglikan ayinlerine katılmayanlar cezalandırılmaya başlandı. Parlamento büyük bir tehlike atlatmıştı. 1606 Ocak'ında parlamento "5 Kasım"ı şükran günü ilan etti. Guy Fawkes Gecesi olarak bilinen 5 Kasım günü şenliklerle kutlanmaya başlandı. Havai fişeklerin atıldığı, ateşe verilmiş fıçıların sokaklarda yuvarlandığı şenliklerde Guy Fawkes ve komplocuların kuklaları sokaklarda dolaştırılıp yakılır.

Anglikan Kilisesi

Sekizinci Henry'nin boşanma davası Katolik ve Protestanlar'ın yanında yeni bir Anglikanlığın doğmasına sebep olmuştu. Henry döneminde Papalık ile dini ilişkilerin kesilmesine ve bazı reformların yapılmasına rağmen Katolik inanca bağlılık sürdürülüyordu.

Henry'nin kızı Birinci Mary'nin hükümdarlık zamanında Katoliklik tekrar ön plana çıktı. Birçok reformcu öldürüldü. Halk arasında Kanlı Mary olarak anılan Mary Tudor'un ölümünden sonra tahta geçen Elizabeth ise yaptığı icraatla Anglikanlığı ülkeye yerleştirdi. İngiltere Kilisesi'nin bağımsızlığını tekrar sağladı. Bu dönemde ibadet ve dini bilgilerin öğretimi belli bir reformdan geçmişti. Ancak kilise hâlâ uygulamada Katolik'ti.
Kilisenin oluşumu sonraki dönemlerde de sürdü. Roma'ya bağlanma taraftarları ile reform yanlıları arasındaki mücadele 17 ve 18. yüzyıllarda da devam etti. Reform taraftarlarının fikirleri galip geldi. 17. yüzyılda Püritenler'in, 18. yüzyılda ise John Wesley'in başını çektiği Protestan akım kiliseye önemli tesirler yaptı.

Bunak cadı

İngiltere Kraliçesi Elizabeth'in ilk 30 yıllık saltanatı sırasında başarılarıyla kraliçe halkın gözünde efsaneleşmişti. Ancak hükümdarlığının son 15 yılı aynı ölçüde parlak değildi. Halk getirilen ağır vergiler yüzünden kraliçeye "bunak bir cadı" olarak bakmıştı.

Mumla aradılar

İngilizler, Birinci James'in hükümdarlığı sırasında kraliçelerinin değerini anlamakta gecikmediler. Birinci James'in kötü yönetimi, İngilizler'e kraliçenin son dönemlerini bile mumla arattı. Halk, son dönemlerinde kıymetini bilemediği kraliçelerini özlemle andı.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder